24 Şubat 2018 tarihli ve 30342 sayılı Resmi Gazete'de vergiye uyumlu mükelleflerin borçlarının tecili hakkında 2018/11284 Sayılı Karar yayımlandı.
Buna göre, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48/A maddesinde sayılan vergiye uyumlu mükellefin borçları, Kararda kriterleri yer alan "çok zor durum hali"nin tespiti ve mükellefin "çok zor durumu derecesine" göre 6 ila 60 ay süresince ve %0,6 ila %9 tecil faizi oranı uygulanmak suretiyle ertelenebilecektir.
1) Düzenlemeden kimler yararlanabilecektir?
Bilindiği üzere, vergi mevzuatımızda “vergiye uyumlu mükellef” iki ayrı kanunda düzenlenmektedir. Bunlardan birincisi, Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” başlıklı mükerrer 121 inci maddesi; ikincisi ise “Vergiye uyumlu mükelleflerin borçlarının tecili:” başlıklı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (AATUHK) ’un 48/A maddesidir.
Bu Karar ile getirilen avantajlı tecil imkanı AATUHK’nin tecile ilişkin 48/A maddesi uyarınca düzenlenmiştir.
Buna göre, borçlunun vergiye uyumlu mükellef kapsamında değerlendirilebilmesi için;
a) Başvuru tarihi itibarıyla en az 3 yıl süreyle; ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması,
b) Başvuru tarihinden geriye doğru 3 yıla ait vergi beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olması (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.),
c) Bu madde kapsamına giren ve başvuru tarihi itibarıyla vadesi 1 yılı geçmemiş borcunun borç ödemede hüsnüniyet sahibi olmasına rağmen ödenememiş olması şarttır.
Yukarıdaki kriterlere göre “uyumlu mükellef” olduğu değerlendirilen;
- Ticari, zirai ve mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan borçlular;
- Bilanço esasına göre defter tutanlar,
- İşletme/zirai işletme hesabı esasına göre defter tutanlar,
- Ticari kazancı basit usulde tespit edilenler,
- Serbest meslek kazanç defteri tutanlar
bu uygulamadan faydalanabilecektir; Örneğin, bu düzenleme, sadece kira geliri nedeniyle beyanname verenleri kapsamamaktadır.
2) Zor durum halinin tespitinde hangi kriterler kullanılacaktır?
Kararda zor durumun tespiti iki grup altında belirlenmiştir.
Buna göre;
a) Bilanço esasına göre defter tutan yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin çok zor durum halinin tespitinde aşağıdaki mali göstergeler kullanılacaktır:
|
|
Hazır Değerler + Menkul Kıymetler |
|
Nakit Oran: |
--------------------------------------------------------------------- |
|
|
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar |
|
|
|
|
|
Dönen Varlıklar - Stoklar |
|
Likidite Oranı: |
--------------------------------------------------------------------- |
|
|
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar |
|
|
|
|
|
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar + Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar |
|
Kaldıraç Oranı: |
------------------------------------------------------------------------------ |
|
|
Toplam Varlıklar |
b) İşletme/zirai işletme hesabı esasına göre defter tutan, ticari kazancı basit usulde tespit edilen ve serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin çok zor durum halinin tespitinde aşağıdaki mali göstergeler kullanılacaktır:
|
|
Kasa + Banka |
|
Nakit Oran: |
--------------------------------------------------------------------- |
|
|
Kısa Vadeli Borçlar |
|
|
|
|
|
Kasa+Banka+Kısa Vadeli Alacaklar |
|
Likidite Oranı: |
--------------------------------------------------------------------- |
|
|
Kısa Vadeli Borçlar |
|
|
|
|
|
Kısa Vadeli Borçlar + Uzun Vadeli Borçlar |
|
Kaldıraç Oranı: |
------------------------------------------------------------------------------ |
|
|
Toplam Varlıklar |
Mükelleflerin mali durumlarının değerlendirilmesi sonucu;
- Nakit oranının 0,1 veya 0,1’den küçük,
- Likidite oranının 0,7 veya 0,7’den küçük,
- Kaldıraç oranının 0,7 veya 0,7’den büyük büyük olması
ve bu şartların bir arada bulunması halinde mükelleflerin çok zor durumda oldukları kabul edilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, 3 şartın da bir arada bulunması gerektiğidir.
3) Zor durum halinin tespitinde hangi mali tablolar dikkate alınacaktır?
Zor durum halinin tespitine ilişkin yapılacak mali analizlerde, Vergi Usul Kanunun uyarınca (Md. 175 ve mükerrer 257 nci maddeleri) hazırlanan mali tablolar dikkate alınacaktır.
4) Tecil süreleri ve faiz oranları nasıl hesaplanacaktır?
Karar kapsamında çok zor durum derecesinin belirlenmesinde aşağıdaki likidite ve kaldıraç oranları kullanılacaktır.
|
Likidite Analizi Tablosu |
|
|
Derece |
Oran |
|
(L) |
(X) |
|
1 |
0,7 ≥ X ≥ 0,6 |
|
2 |
0,6 > X ≥ 0,5 |
|
3 |
0,5 > X ≥ 0,4 |
|
4 |
0,4 > X ≥ 0,3 |
|
5 |
0,3 > X |
|
Kaldıraç Analizi Tablosu |
|
|
Derece |
Oran |
|
(K) |
(Y) |
|
1 |
0,7 ≤ Y ≤ 0,8 |
|
2 |
0,8 < Y ≤ 0,9 |
|
3 |
0,9 < Y ≤ 1 |
|
4 |
1 < Y ≤ 1,1 |
|
5 |
1,1 < Y |
Mükelleflerin, likitide ve kaldıraç analiz tablolarına göre ayrı ayrı tespit edilen dereceler toplanarak “Çok Zor Durum Derecesi” bulunacaktır. Bu dereceye göre azami tecil süresi ile tecil faizinin (Yürürlükteki Tecil Faiz Oranı=TFO) belirli bir yüzdesi esas alınarak bulunan faiz oranı “Tecil Süresi ve Faiz Oranı Belirleme Tablosu”ndan tespit edilecektir.
|
Çok Zor Durum |
Azami Tecil Süresi |
Tecil Faizi Oranı |
|
Derecesi (L+K) |
Hesaplama |
|
|
2 - 3 |
18 aya kadar |
TFO X 0,75 |
|
12 aya kadar |
TFO X 0,7 |
|
|
6 aya kadar |
TFO X 0,65 |
|
|
4 - 5 |
24 aya kadar |
TFO X 0,7 |
|
18 aya kadar |
TFO X 0,6 |
|
|
12 aya kadar |
TFO X 0,5 |
|
|
6 aya kadar |
TFO X 0,4 |
|
|
6 - 7 |
36 aya kadar |
TFO X 0,7 |
|
24 aya kadar |
TFO X 0,6 |
|
|
18 aya kadar |
TFO X 0,5 |
|
|
12 aya kadar |
TFO X 0,4 |
|
|
6 aya kadar |
TFO X 0,3 |
|
|
8 - 9 |
48 aya kadar |
TFO X 0,6 |
|
36 aya kadar |
TFO X 0,5 |
|
|
24 aya kadar |
TFO X 0,4 |
|
|
18 aya kadar |
TFO X 0,3 |
|
|
12 aya kadar |
TFO X 0,2 |
|
|
6 aya kadar |
TFO X 0,1 |
|
|
10 |
60 aya kadar |
TFO X 0,5 |
|
48 aya kadar |
TFO X 0,4 |
|
|
36 aya kadar |
TFO X 0,3 |
|
|
24 aya kadar |
TFO X 0,2 |
|
|
18 aya kadar |
TFO X 0,15 |
|
|
12 aya kadar |
TFO X 0,1 |
|
|
6 aya kadar |
TFO X 0,05 |
5) Hangi tarihten itibaren borçlar tecil edilebilecektir?
Bu Karar, 1/1/2018 tarihinden itibaren vadesi gelen alacaklara uygulanacaktır.
6) Tecil edilecek gecikme zammı Yİ-ÜFE tutarı olarak mı hesaplanacaktır?
6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında tecil edilecek gecikme zammının, Türkiye istatistik urumunun her ay için belirlediği Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-UFE) aylık değişim oranları esas alınarak Yİ-ÜFE tutarı olarak hesaplanması uygun görülmüştür.
7) Tecil edilen borçlar için teminat şartı var mıdır?
6183 sayılı Kanun’un 48/A maddesi uyarınca, amme borçlusunun alacaklı tahsil daireleri itibarıyla tecil edilen borçlarının toplamı 50.000 TL’yi (bu tutar dâhil) aşmadığı takdirde teminat şartı aranmayacaktır. Bu tutarın üzerindeki amme alacaklarının tecilinde, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı 500.000 TL’yi aşan kısmın %25’i olarak hesaplanacaktır.
